Táo bón là một bệnh thường gặp không chỉ ở người lớn mà còn đối với trẻ nhỏ. Việc dùng thuốc trị táo bón cho trẻ phải cần phải được em xét kỹ càng bởi các y bác sĩ.

A. Khi nào thì được gọi là táo bón?

Táo bón rất dễ phát hiện ví dụ như trẻ còn đang bú mẹ dưới 3 lần/tuần và dưới 2 lần/tuần đối với trẻ đã lớn, khi thấy trẻ đi ngoài phân rắn, hoặc như phân dê … trẻ phải rặn thì lúc đó bạn nên phải nghĩ ngay đến việc trẻ bị táo bón. Táo bón nếu như không được điều trị sẽ dẫn đến những hậu quả như:

• Trẻ biếng ăn
• Chậm lớn
• Còi cọc
• Suy dinh dưỡng
• Trướng bụng, đầy hơi, ăn khó tiêu ….

Những chất độc trong phân cần được thải ra ngoài hàng ngày, vì nếu như bị tích lại trong ruột nó có thể bị hấp thu trở lại trong máu khi đó sẽ rất gây hại đến sức khỏe của trẻ. Trẻ có thể bị táo bón trong vài ngày hoặc vài tuần đó thường được gọi là táo bón cấp tính. Có những trẻ bị táo bón kéo dài có khi lên đến 1 tháng. Lúc đó những tổn thương thực thể ở đường tiêu hóa sẽ chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng táo bón ở trẻ.

Ví dụ như: Nếu trẻ uống ít nước dẫn đến thiếu nước, ăn quá nhiều đạm ít chất xơ do ăn ít râu xanh, quả chín … Trẻ cũng dễ bị táo bón.

Khi trẻ bị táo bón cần phải đưa trẻ đến gặp các bác sĩ để được khám cũng như chẩn đoán về nguyên nhân. Từ đó có hướng điều trị thích hợp nhất.

Táo bón rất dễ gặp ở trẻ nhỏ

B. Điều trị táo bón như thế nào?

Hiện nay, việc điều trị chứng táo bón cho trẻ không còn là một khó khăn bởi đã có rất nhiều loại thuốc để hỗ trợ chứng bệnh này. Tuy nhiên kết quả thường không được như mong muốn, để điều trị chứng táo bón phải trải qua từng bước. Đầu tiên là bạn cần làm rỗng đại tràng bằng biện pháp xổ phân, để có thể làm được điều này bạn cần thực hiện một trong các biện pháp sau:

• Thụt hậu môn bằng cách bơm nước vào trực tràng
• Tạo cơn mót tiêu và giúp trẻ đi tiêu dễ dàng hơn.
• Hoặc sử dụng thuốc đút hậu môn, kích thích ruột đẩy phân ra ngoài…

Đối với thuốc chống táo bón:

Mục đích của việc dùng thuốc nhằm làm mềm phân và giúp trẻ dễ đi ngoài hơn. Bác sĩ có thể cho bé dùng một trong các loại thuốc trị táo bón sau:

• nhóm thuốc tạo khối ( bổ sung chất xơ )
• nhóm thuốc làm mềm phân (parafin lỏng, docusate);
• nhóm thuốc nhuận tràng thẩm thấu (lactulose, sorbitol, macrogol…)

Lưu ý trẻ cần dùng những loại thuốc này theo đúng chỉ định của bác sĩ. Thậm chí còn phải dùng thuốc trong khoảng thời gian dài từ 3 – 6 tháng để giúp ruột của trẻ có thể phục hồi khả năng co thắt và có thể tống phân được ra ngoài. Nhiều cha mẹ lo rằng khi dùng thuốc kéo dài, trẻ sẽ quen thuốc và không còn nhu cầu đi tiêu tự nhiên nữa, nhưng nếu thuốc được sử dụng đúng cách, điều này sẽ không xảy ra. Nếu như đã dùng thuốc chống táo bón mà không có tác dụng thì bác sĩ có thể cho trẻ dùng thuốc nhuận tràng để kích thích. Đối với loại thuốc này sẽ giúp đại tràng co thắt và đẩy phân về phía trực tràng. Thế nhưng lại gây ra một số tác dụng phụ như: tiêu chảy, nôn, trướng bụng, co thắt cơ bụng, vì vậy cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ……

C. Lưu ý khi dùng thuốc táo bón

Theo giảng viên Minh Ngọc – dạy hệ Văn bằng 2 Cao đẳng Dược TPHCM cho biết: ” Khi dùng thuốc trị táo bón cho trẻ phụ huynh cần phải cho trẻ uống cùng một giờ vào mỗi ngày. Đồng thời có thể trộn thuốc với nước lọc hoặc nước hoa quả để trẻ có thể để cho trẻ dễ uống hơn…”

Chính vì thế thuốc chống táo bón được chỉ định dùng tại nhà và cũng tùy từng trẻ sẽ đáp ứng, nếu như sử dụng liều theo chỉ định của bác sĩ mà vẫn chưa hiệu quả thì phụ huynh nên thông báo cho bác sĩ để có thể thay đổi điều chỉnh kịp thời liều thuốc. Đặc biệt trong quá trình uống thuốc sẽ xảy ra tình huống tiêu chảy do trẻ bị viêm ruột hoặc khi trẻ phải uống kháng sinh thì cần liên hệ bác sĩ để giảm liều hay ngưng thuốc tạm thời.

Cha mẹ cũng cần tập luyện cho trẻ thói quen đi tiêu cho trẻ, nên tập sau bữa ăn tối khoảng 20 -30 phút, có thể xoa nhẹ bụng theo chiều kim đồng hồ để khởi động nhu cầu đường ruột. Cần phải làm đều đặn mỗi ngày đồng thời động viên cho trẻ ngồi bô hoặc toilet 5-10 phút dù có mót đi cầu hay không. Ngoài ra, tư thế trẻ ngồi không quá cao hoặc quá thấp, lưng thẳng hoặc có thể hơi nghiêng về trước đồng thời 2 bàn chân phải chạm mặt sàn … Mỗi bé sẽ có một biểu hiện khác nhau:

Ví dụ như: bé gồng mình – đỏ mặt, có bé thường bắt chéo chân, có bé trốn vào góc tường để chờ đi tiếp… Tình trạng này sẽ làm cho phân ứ lâu hơn và làm nặng quá trình táo bón… Khi thấy trẻ có biểu hiện như vậy kịp thời động viên để trẻ đi cầu ngay.

Ngoài ra chế độ ăn cũng rất quan trọng đối với bệnh táo bón, trẻ cần uống từ 500-600ml sữa/ngày. Nên chọn các loại rau và quả có tính chất nhớt như: rau khoai lang, rau đay, rau mồng tơi, quả đu đủ, chuối, thanh long… và uống nhiều nước lọc…

Tăng cường rau quả để tránh tình trạng táo bón

Ngoài ra cha mẹ có thể thực hiện các biện pháp như:

1. Massage bụng cho trẻ

Massage bụng của trẻ là một phương thuốc tốt cho trẻ bị táo bón. Thêm vào đó, massage nhẹ nhàng giúp trẻ ngủ ngon. Cách masage như sau:

• Đặt trẻ ở tư thế nằm.
• Thoa một ít dầu ô liu hoặc dầu dừa lên bụng của trẻ.
• Nhẹ nhàng massage theo chiều kim đồng hồ trong 3 đến 4 phút.
• Thực hiện vài lần trong suốt cả ngày, cho đến khi trẻ có thể đi tiêu.

2. Tắm nước ấm

• Tắm nước ấm cũng là một cách giúp cơ thể trẻ thư giãn. Tắm cho trẻ trong bồn nước ấm trong khoảng 15 phút.
• Sau đó, massage bụng cho trẻ trong khi lau khô người.

3. Bổ sung Probiotics

Các nhà nghiên cứu về dinh dưỡng cho rằng việc sử dụng Lactobacillus reuteri dự phòng trong 3 tháng đầu đời sẽ làm giảm các rối loạn dạ dày và ruột chức năng cũng như phòng chống và điều trị bệnh táo bón, đau bụng dưới trẻ và trào ngược dạ dày thực quản.

Trên đây là những lưu ý của u3pharma chúng tôi về những lưu ý khi sử dụng thuốc trị táo bón dành cho trẻ nhỏ mà các bậc cha mẹ cần phải quan tâm.